نقش آموزش شهروندان در مدیریت پسماندهای خانگی (مطالعه موردی: منطقه ۸ شهرداری تهران)

چکیده : امروزه موضوع مدیریت پسماند یکی از موضوعات مهم سبک مدیریت کلان شهرها محسوب می شود. افزایش جمعیت،  زندگی مدرن و تغییر الگوهای مصرف منجر به تولید روزانه حجم قابل توجهی پسماند می شوند. کمبود زمین به منظور دفن بهداشتی پسماند و ماندگاری طولانی مدت برخی از انواع پسماند مانند شیشه، پلاستیک و انواع فلزات، تاثیرات نامطلوب زیست محیطی در پی خواهند داشت و منجر به آلودگی های خاک، آب و هوا می شوند. در بین انواع پسماندها، پسماندهای خانگی حجم قابل توجهی از پسماندهای شهری را به خود اختصاص داده است و مطالعات شهری نشان می دهد که یکی از راهکارهای مناسب برای مدیریت صحیح پسماندها، تفکیک پسماندهای خانگی می باشد. با توجه به روند فزاینده افزایش حجم پسماندهای تولید شده در تهران و مشکلات متعدد ناشی از آن، شهرداری تهران طی سال های اخیر تلاش نموده است تا شهروندان را نسبت به تفکیک پسماندها ترغیب نماید. تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش آموزش و دانش تفکیک پسماند در مدیریت پسماندهای خانگی انجام گردید. محدوده مطالعه حاضر را منطقه 8 تهران در سال 1394 تشکیل می دهد. برای انجام تحقیق حاضر از روش پیمایش استفاده شده و 400 نفر از شهروندان این منطقه به صورت نمونه گیری سهمیه ای- تصادفی انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و تحلیل آن با استفاده از نرم افزار spss انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بیش از نیمی از پاسخگویان تحت آموزش تفکیک پسماند قرار گرفته اند. دانش آنان نسبت به انواع پسماند در سطح بالایی قرارداشت. علاوه بر این، نتایج بررسی فرضیه های تحقیق نشان داد که متغیر آموزش تفکیک پسماند با رفتار تفکیک پسماند توسط شهروندان رابطه آماری معنی داری داشت. همچنین زمان آموزش نیز با تفکیک پسماند رابطه ای مستقیمی داشت.  مطابق نتایج آزمون همبستگی، بین دانش نسبت به پسماند و تفکیک پسماند توسط شهروندان رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد. در نهایت، نتایج بررسی متغیرهای جمعیت شناختی نشان داد که بین متغیرهای سن، جنس، تحصیلات و درآمد و تفکیک پسماند رابطه آماری معنی داری وجود ندارد. به طور کلی نتایج تحقیق حاضر ضمن تایید تجربی تاثیر آموزش بر رفتار تفکیک پسماند توسط شهروندان، ضرورت توجه به سایر عوامل اجتماعی و فرهنگی را نیز مطرح می کند. به عبارت دیگر، عامل آموزش و ارتقا سطح دانش به تنهایی نمی توانند منجر به تفکیک پسماند شوند و می بایست در کنار سایر عوامل موثر در رفتار تفکیک پسماند مطالعه جامع انجام شود.